لیک: حبیب الرحمن تاثیر
July 17, 2016
تیر ماښام په ترکیه کې د شاهنواز تڼي ډوله یوه ناکامه کودتا وشوه، ښه وه بده وه موږ ورسره کار نه لرو، خو له هغه وروسته زموږ ځینو بېچاره فیس بوکیانو له خولې لاس اخیستی دی، د طیب اردوغان، د هغه د مسلمانۍ او د هغه د حکومت په صفتونو نه مړیږي، څوک ورته قهرمان، څوک ورته اتل، څوک ورته د اسلام ساتونکی څوک څه او څوک څه لقبونه ورته کاروي او د هغه د نظام ننګه کوي، خو باید موږ په دې ځان پوهه کړو چې زموږ تر اوسه په خپله په یوه پایڅه کې دواړه پښې بندې دي، د ځان د ښه راتلونکي، د هیوادنیو ګټو او د ځوانانو د روزلو لپاره کار وکړو ځکه چې دا کار موږ او تاسو ته ګوري، بله دا چې ترکیه او اردوغان موږ او تاسو ته په ښه نه راځي، ترکېې او اردوغان واړ عمر زموږ له دوښمن سره زموږ (پښتنو افغانانو) په خرابولو کې مرسته کړې او هغه یې په ټولیزه توګه راته چاغ کړی دی.
په محکوم افغانستان (کوټه، پېښور او قبايلي سيمو کې) له تېرو لسو کالو څخه پنجاب او د پنجاپ د استخباراتي ادارې په پښتنو او بلوڅو کې چاودنې کوي، د بغاوت په تور يې وژني، د ترهګرو په نوم يې قتل عام په کې پيل کړى دى، د اپرېشن په نوم په بربريت يې غيرت شهامت، غرور، افغانيت، مېړانه او هرڅه له خاورو سره ورته خاورې کړل، په سوات کې يې د مېړونو تر مخ پښتنې ښځې وشرمولې، ولي دغه اردوغان ږغ نه پورته کوي؟، ولي دغه اردوغان پټه خوله ناست دى؟، ولې دغه اردوغان ګونګ ناست دى او سيلونه کوي؟. خو چې په برما کې پنځه کسان ووژل سول او اردوغان یې د مرستې غږ وکړ، نو زموږ بې فرهنګه، ناپوهه او نا سرخلاصو پښتنو ورته د اتل، قهرمان او سپين مسلمان خطابونه کول.
کله چې پاکستان په افغانستان کې د جګړې پيل وکړ او د مجاهد په نوم خلګ يې وروزل او وروسته يې افغانستان ته راولېږل، نو په ازاد افغانستان کې دغه پنجاب پرستو (مجاهدينو) څه و نه کړل؟، تر برما يې زيات ظلمونه او نارواوې وکړې، له هلکانو سره يې ودونه روا کړل او ودونه يې ورسره وکړل،د خپلې خور له لور يې تيان پرې کړل، د خپل ورور په سر کې يې مېخونه ورټکوهل، د خپل کلي خلګ يې په کانټينرونو کې بند کړل او تر لاندې يې اورونه بل کړل، هيواد يې ړنک کړه، د ډيورنډ د منحوسې کرښې د مضبوطۍ له پاره يې کارونه وکړل، هيواد يې په ژبني، قامي، مذهبي او سيمه ييزو تعصباتو کې ښکېل کړ، ولي دغه اردوغان ږغ نه پورته کاوه، ولي دغه اردوغان پټه خوله ناست وو،ولې دغه اردوغان ګونګ ناست وو او سيلونه کول او پاکستان ته یې دا نه ویل: چې له خپلو ناروا کړنو لاس واخله.
په بلوچستان کې د بلوڅو سياسي ځوانان او پېغلې ازادي غواړي، سپېڅلې مبارزه کوي، د پنجاب له ظلم، بربريت او تېري څخه ځان خلاصوي، خو د پنجاب استخباراتي ادارې د دغه بلوڅو کورنيو، پيغلې، ځوانان، مېرمنې، ماشومان او سپين ژيري سړي لومړى له کورونو تښتوي، وژني يي او وروسته يې وراسته سوي (مسخ سوي) مړي په بېلابېلو ځايونو کې غورځول، ولې اردوغان د انسانیت په خاطر څه نه ورته وايي: چې پاکستانه دا کار مه کوه، خو چې په کې یوه کودتاګۍ سوې ده، زموږ د وطن عقلي نابالغه فیس بکیان راغورځیدلي دي او په له غره سره سرجنګوي وايي موږ درسره یو، پلانی دی او ډینګی.
راپور: حبیب الرحمن تاثیر
May 14, 2016
په بلوچستان ايالت کې د ورکو بلوڅانو د موندنې او د هغوى د حقونو د غوښتنې د احتجاجي سازمان مشر ماما قدير د خپلو احتجاجونو د پراخوالې په موخه د امريکا متحد ايالاتو ته تللی وو او له بیرته راغبرګیدو سره سم یې په کوټه کې له پاکستان څخه د ازادي او د خپلو حقونو د ترلاسه کولو په موخه خپل احتجاج پیل کړ.
دى او وايي: په امریکا کې یې له دولتي چارواکيو څخه د بلوڅو د ازادي غوښتنې په برخه کې مرسته وغوښته او د امريکايي چارواکيو او د دغه هيواد د سنا د غړو سره د ليدو کتو ترڅنګ یې د ملګرو ملتونو دفتر ته هم ورغی او خپل شکايت یې ورته وړاندې کړ، خو له دې پرته له واشنګټن څخه تر نيويارک پورې یې پلى لاريون هم وکړ، تر څو د نړيوالو پام نور هم ځان ته واړوي.
ماما قدير چې د جليل ريکي په نوم زوى يې هم له پاکستان څخه د ازادۍ په لاره کې ژوند له لاسه ورکړى دى او له تېرو شپږو کالو څخه د کوټي، کراچۍ او اسلام اباد د مطبوعاتي مرکزونو مخې ته په احتجاج ناست دى وايي: له امريکا څخه ویې غوښتل چې پر پاکستان زور راوړي چې بلوڅانو ته خپل حقونه ورکړي.
دی وایي: موږ د امریکا له دولت څخه غوښتنه وکړه چې هغه خپل یو استازی بلوچستان ایالت ته واستوي او په خپلو سترګو دي یې وګوري چې پر بلوڅو باندې څه تېرېږي، و دي ګوري چې د پاکستان پوځ او استخباراتي ادارې پر هغوی باندې څنګه ظلمونه او زیاتی کوي، موږ د امریکا له کانګرس څخه غوښتنه وکړه چې پر پاکستان دي خپل فنډونه بنډ کړي، خپلې مرستې دي ورباندې بندې کړي او هغه وسلې چې د طالبانو د ځپلو په نوم یې پاکستان ته ورکوي او هغوی یې پر بلوڅو استعمالوي هغه دي ورباندې بندې کړي.
څنګه چې ازادي غوښتونکي بلوڅان د دغه ورکو بلوڅانو د مړو د ترلاسه کېدو پړه د پاکستان پر امنيتي ځواکونو او استخباراتي ادارو وراچوي، نو دا چې څومره کسان به تر اوسه پورې تښتول سوي او وژل سوي وي، ماما قدير يې فګر بيانوي او وايي: دغه لړۍ اوس هم دوام لري، هغه زیاتوي: زموږ د نوملړ مطابق تر اوسه پورې تر پنځه دېرش زره زیات بلوڅ ځوانان او مېرمنې تری تم دي او تر دا وخته پورې تر اته زره بالا د خراب سویو کسانو مړي موږ ترلاسه کړي دی، چې د پاکستان پوځ او استخباراتي ادارو وړي دي، وژلي یې دي او وروسته یې مسخ سوي مړي په بېلابېلو سیمو کې غورځول سوي دي.
که څه هم د ماما قدير او د ازادي غوښتونکيو بلوڅانو دا ارمان پوره کېدل د پاکستان د له منځه تلو سبب جوړېدى سي، خو په بلوچستان ايالت کې د بلوڅو بېلتون غوښتونکيو له لورې له تېرې څه باندې يوې لسيزې څخه بېلتونپاله مبارزله روانه ده چې د سړو ترڅنګ ښځې او ماشومان هم په کې ونډه اخلي، د ثمینې بلوڅې په نوم یوه پېغله چې تل یې له پاکستان څخه د ازادۍ په برخه کې مبارزه کړې ده وایی: ملکري ملتونه دي له پاکستان سره زموږ پرسر او زموږ د مړو حساب وکړي او له موږ سره دي په ازاد بلوچستان راکولو کې مرسته وکړي.
ثمینه زیاتوي: د پاکستان دولتي، امنیتي او استخباراتي ادارې زموږ سیاسي ځوانان له کورونو څخه وړي، وژني یې او وروسته یې وراسته سوي مړي رالېږي او ورباندې لیکلي یې وي چې: (دا ستاسو له پاره تحفه ده)، که ملګري ملتونه په نړې کې سوله غواړي او قامونو ته د حقوقو برابري غواړي، نو موږ دي د پاکستان له ظلمونو څخه خلاص کړي، موږ ته دي ازادي راکړي.
ياده دي وي چې دوه کاله وړاندې ماما قدير او د هغوى ملګرو بلوڅو ازادي غوښتونکيو د خپلو حقونو د ترلاسه کولو په خاطر له کوټي څخه تر کراچۍ څه باندې اووه سوه او بيا له کراچۍ څخه د پاکستان تر پلازمېنې اسلام پورې شاوخوا اتلس سوه کيلومېتره پلي لاريونونه وکړل چې دا د نړۍ په تاريخ کې ترټولو اوږده لاريونونه ګڼل کېږي چې ښځې او ماشومان هم ورسره ملګري وو.
راپور: حبیب الرحمن تاثیر
March 6, 2016
د پاکستان له قیایلي سیمو څخه کډه شوي کډوال وايي: په دغه ځای کې د پاکستاني پوځ له لوري د عملیاتو په نوم د پښتنو د ټولوژنې په موخه په بمباریو کې د سیمې پر اولسي خلګو د نورو ترڅنګ کیمایي وسلې هم کاروي چې خلګ ورڅخه په ډول ډول ناروغیو اخته کېږي، دوی وایي: په دغه سیمه کې د وسلو د ازمایلو په موخه د څرخي الوتکو ترڅنګ جیټ الوتکې (ایف ۱۶) دغه ډول بمونه غورځوي چې خلګ د ذهني ناروغیو، پمنېدو او لېونتوب ترڅنګ له ډیری ناروغیو سره مخ کېږي.
له شمایلي وزیرستان څخه د خیبر پښتونخوا بنو ته کډه شوی شمشید خان وایي: په پوځي عملیاتو کې د پوځ له لورې د کارول شویو وسلو له امله یې د کور ټول غړي د پوستکي په ناروغۍ اخته شوي دي، دی وایي: د کور مېرمنې او ماشومان يې د دغه وسلو د دود او بوی له امله له سره تر نوکه پمن شوي چې هیڅ درمله یې نه کېږي، شمشید خان وایي که څه هم چې زیات غریب او نادار دي خو بیا یې هم خپله پمنه کورنۍ د پېښور په ټولو ډاکټرانو ګرځولې ده، خو ناهیلی راستون شوی دی.
یاده دي وي چې: په قبایلي سیمه شمایلي وزیرستان کې پاکستاني پوځ د ۲۰۱۴م کال په جون مياشت کې د (ضرب عضب) په نوم عملیات پیل کړل چې تراسه پوري دوام لري او هره ورځ په کې د پوځي سرتېرو له لورې درنې او سپکې وسه کارول کېږي، که څه هم چې پاکستانی پوځ په دغه عملیاتو کې تر اوسه پورې له (۳۵۰۰ ) څخه د زياتو وسلوالو د وژلو ادعا کوي، خو دا ډول خبرې بې بنیاده ګڼل کېږي، ځکه چې پوځ سیمې ته ازادې سرچینې او خبریالان نه پریږدي نو ځکه د پوځ دغه ادعاوې د خپلواکو ادارو لخوا نه تاییدېږي.
ولسي وګړي دا هم وایي چې: د عملیاتو له امله ټوله بمباري پر دوی کېږي، چې په کې په زرګونه ولسي خلګ وژل شوي، ټپیان شوي او په ناوړه ناروغیو اخته شوي دي او په لکونه نور هغه یې بې ځایه شوي دي، خو هغه وسله وال چې د دغه هیواد د استخباراتي ادارو او پوځ له لورې په دغه سیمه کې روزنیز مرکزونه لري محفوظو ځایونو ته انتقال شوي دي، په شمالي وزیرستان کې دغه کېمیايي وسلې په داسې حال کې کارول کېږي چې څو ورځې وړاندې د پاکستاني پوځ مشر جنرال راحيل شريف په شمالي وزيرستان کې د وسلوالو پرضد د عملياتو وروستى پړاو اعلان کړ.
که د شمالي وزیرستان اوسېدونکي پر دوی باندې د کېمیايي وسلو له کارولو څخه سرټکوي، خو تر دې وړاندې په افغانستان کې هم د دغه ډول وسلو د استعمال په اړه وخت په وخت راپورونه خپاره شوي دي چې په هلمند کې د ناټو ځواکونو له لورې د وسله والو مخالفینو په وړاندې یادې وسلې کارول کېږي، خو اثرات یې په ولسي خلګو کې ښکاره کېږي او دا چې د افغانستان له جنوبي زون څخه ډیری وخت ناروغان کوټې ته د درملنې په موخه وړل کېږي، چې زیاته برخه یې په رواني، اعصابي، ذهني، جسماني او نورو دا ډول ناروغیو مبتلا وي.
راپور: حبیب الرحمن تاثیر
October 30, 2016
د تیرې شنبې په ورځ کلیوال ملګري ټولنې یوه بله پرله پسې اونیزه اووه نوي یمه غونډه د دغې ډولنې په دفتر کې وکړه، چې په کې په لسګونو کسانو ګډون کړی وو.
دغه غونډه چې په دوو برخو ویشل شوې وه په لومړۍ برخه کې د پښتونخوا له پېښور څخه لیکوالې، ژورنالیسټې او فعالې لایبې یوسفزۍ د ویډیي لینک په وسيله (د خورو ورو پښتنو افغانانو يووالی او د هغوی ګټې) تر سرلیک لاندې د غونډې ګډونوالو ته په زړه پورې لکچر ورکړ او په دوهمه برخه کې مشاعره وشو.
هغې په خپلو خبرو کې د نورو ترڅنګ په دې خبره ټینګار وکړ چې باید په هر اړخیزه توګه د افغانانو د یووالي او د لوی افغانستان د جوړیدو له پاره کار وشي او هغه افغان ژورنالیسټان، لیکوال او مدني فعالان چې په ټولنه کې په فعالیتونو بوخت دي په دې برخه کې خپلو فعالیتونو ته لا پام واړوي.
یوسفزۍ زیاته کړه: افغانان که په پښتونخوا کې دي او که په افغانستان کې له زیاتو مشکلاتو سره مخ دي او د دې له پاره د ذهنیت سازۍ په برخه کې کار کولو ته اړتیا ده، خو دغه اړتیا د ټولنې لوستي او باشعوره کسان پوره کولی شي.
لایبې زیاته کړه په کابل، پېښور، کوټه، کندهار، جلال اباد او د هیواد په هر ځای کې د افغانانو په ځانګړې توګه د پښتنو په خپل منځ کې سره د ویشلو هڅې کیږي او د هغوی دوښمنان نه غواړی چې دوی دي یو قوت او یو موټی پاته شي، هغوی په سیاسي، اقتصادي، کلتوري او هر اړخیزه ټوګه ځپل کیږي.
هغې په پښتونخوا کې پر ځینو پښتنو سیاسي، مذهبي او ملتپالو مشرانو پړه ورواچوله چې د پردیو د ګټو له پاره کار کوي او نه غواړي چې د پښتنو د ویووالي په موخه سره راټول شي، نو ځکه په پښتونخوا، قبایلو او بلوچستان ایالت کې پښتانه د پردیو د ګټو په خاطر وژل کیږي خو دوی پټه خوله ناست دي.
لایبې یوسفزۍ په خپلو خبرو کې په پښتونخوا کې د افغانانو د ځورونې ترڅنګ یادونه وکړه چې پښتانه په قصدي توګه په اقتصادي لحاظ کمزوري کیږي، له خپلو سیمو څخه کډه کولو ته مجبوره کیږي، چې دا وخت د پاکستان په کراچۍ کې تر شپېته لکه زیات پښتانه ژوند کوي او له کمزوري اقتصاد څخه کړېږي.
یوسفزۍ په خپل علمي او خواږه لکچر کې زیاته کړه: په پښتونخوا، بلوچستان او قبایلي سیمو کې د پاکستاني شناختي کارډ او د هغوی د بندلو او خلاصولو په بهانه د پښتنو سخت سپکاوی کیږي، د پاکستان دولت او د دغه هیواد استخباراتي ادارې د پښتنو د ذلیلولو او د هغوی د بې غزتولو له پاره شناختي کارډونه وربندي او بیا یې د پیسو او واایستو په بدل کې بیرته ورخلاصوي چې دا یو نامناسب عمل دی.
د دې پوښتنې په ځواک کې چې: میډیا او عامه ذهنیت د جوړونې ترڅنګ څه کول په کار ده چې پښتانه او افغانان د یووالي لور ته راوګرځي، لایبې یوسفزۍ د کلیوال ملګري ټولنې د هڅو او فعالیتونو د ستاینې ترڅنګ وویل: موږ د دغې ټولنې کارونه او هڅې په ټولنیزو رسنیو کې وینو او ګورو چې د اړتیا په وخت یې په موضوعاتو غونډې کړې، نو دا ډول باید ټول ځوانان او ژورنالیسټان د ذهنیت سازۍ و لور ته پام واړوي، دغه ډول غونډې، پروګرامونه او مثاحبې یو ښه رول ترسره کولی شي.
د دغې غونډې دوهمه برخه ازادې مشاعرې ته ځانګړې شوې وه چې ډیری شاعرانو په کې د مینې، حماسي، انقلابي، وطني، هنري او هر اړخیز شعرونه وویل او غونډه مازیګر ناوخته د دوعایې په لوستلو سره پای ته ورسیده.
لیک: حبیب الرحمن تاثیر
September 19, 2016
له جهاد او مقاومت څخه وروسته د غصب او فساد په برکت، خپلو شخصي ګټو ته د زیان په خاطر او د خپلو بدو کړنو د پټولو په موخه مجاهد له مجاهد سره د سولې مخالفت کوي او د ځینو خلګو په یاد او وینا دا مخالفت ځکه ورسره کوي چې کلونه وړاندې همدغه مجاهدینو د افغان ولس له جګړې څخه د خلاصون له پاره په کعبه کې نامنلي قرانونه وکړل او بیا یې په مقدس نامه په جګړه لاس پورې کړ، دا هغه وخت وو چې طالب وسله وال یې په منځ کې راغورځار سول او دوی یې له کابله پسې واخیستل، خو په زړونو کې یې کینه او بغض هم هغسې تند او تاند پاته وو.
د طالب په شړل کیدو او د وخت په تیریدو سره ټولې ډلې په کابل ننوتلې، ځینې له رهبري سره او ځینې پرته له رهبرۍ، پر خلګو او ولس باندې حاکم سول، دې عمل پوره پنځلس کاله مزل وکړ، د وخت په تیریدو سره د یوه مرور رهبر سره د سولې د خبرو زمینه برابره سوه، دا چې له تیرو څو میاشتو څخه په کابل کې ناست یوه خوله بوټۍ د سولې شورا ریس او دغه شورا هڅې پیل کړې دي چې د ګلبدین حکمتیار په مشرۍ له حزب اسلامي سره سوله وکړي، خو ځینې د وطن نافرمانه اولاد یې مخنیوی او مخالفت کوي، وجه یې ښکاره او ګټې یې مشخصې دي، که څه هم چې د سولې شورا، افغان دولت او ولسمشر یې په ښکاره نوم نه دی اخیستی خو ولس ته یې په اعشاره ویلي چې له سولې سره د مخالفت ږغ له پنجشېر درې راخیژي او له ځینو نورو سیمو بدرګه کیږي.
د پنجشېر درې تر واک او امر لاندې ټلواله او د ټلوالې سیاسي مفکرین، دانشوران او د لومړي صف ژورنالیسټان په دې باور دی چې د ګلبدین حکمتیار په مشرۍ اسلامي حزب په کورنیو جګړو کې د ټلوالې ځینې کسان وژلي دي، خو دوی دي خبر وي چې په افغانستان کې په دغه جګړو کې له تیرو څو کالو څخه دغه مجاهدینو د یو بل په وزغنو کې منګولې بندې کړې وې او په زرګونه ولسي خلګ یې ووژلې، دومره زیان ټوپک مارو ونه لیدلی څومره زیان چې یې ولس او خلګو ته رسولی دی.
ظاهره خبره ده: چې د جګړییزو کسانو شخصي منافع او ګټې د سولې په راتلو سره په خطر کې لویږي، نو دوی د سولې په نه راتلو ټینګار کوي، وسلې ته لاس کوي او جګړه پر مخ وړي، خو زما په خیال چې دا ځل به د شورا نظار، شمالي ټلوالې، استاد ستاف او په افغانستان کې د سولې نور مخالفین په دغه ځای کې له ډیر احتیاط څخه کار واخلي، ځکه چې دا وخت په کابل کې تر نورو ډیر د دوی غصب شوې شتمنۍ په خطر کې لویږي، که څه هم چې هیڅ امکان نه لري خو دوی فکر کوي چې هسې نه په کابل کې د مجاهدینو لسیزه یو ځل بیا د دوی له لاسه تقرار سي.
د میرالله او خیرالله د خره متل هم دلته اړین دی، ځکه که یوې خواته د نظار شورا او شمالي ټلواله د سولې د دغې پروسې مخالفت او مخنیوی کوي خو د دې ترڅنګ د دغه شورا بې نظره متحدین هم د سولې پر شورا او دولت زور راوړي چې تر سولې جګړه غوره ده، ځکه دوی هم د ګلببو د چرګې مثال لري، هګۍ یو ځای اچوي کړوتا یې بل ځای خېژي، په ښکاره د حکمتیار طرفدار دي، خو په پټه له حکمتیار سره د سولې مخالفت پر مخ وکړي.
By: Habib Urehman Taseer
h.taseer@gmail.com
راپور: حبیب الرحمن تاثیر
نوم مې سحرګله ده.
له کندوز څخه راغلې یم.
مور مې مړه ده.
پلار مې ژوندی دی.
پلار مې نه دی خبر چې سحرګله ژوندۍ که مړه ده؟.
وسله والو کسانو راڅخه درې کاله د جنسي وینځې په توګه استفاده وکړه.
دا د هغه ۱۵ کلنې سحرګلې خبرې دي چې ډیری وخت د تخار د چارواکیو او پولیسو ترڅنګ د ځینو ولسي خلګو د جنسي حوس ښکار شوې ده او دا چي په یوه وار نهو کسانو ورباندې جنسي تیری کړی، له نادانۍ، مجبورۍ او ناپوهۍ څخه د جنسي خواهشاتو ښکار شوې (سحرګله) اوس هیڅ اسره نه لري او په ټیټو سترګو د ټولنې خلګو ته ګوري.
سحرګلې! ته ګیله مه کوه، خپه کېږه مه، زما د وطن د ځینو خلګو جنسي خواهشات لکه: زما د وطن د ساړه ژمي په وارو پوښلیو غرو لیوان وږي شوي دي.
سحرګلې! ته ګیله مه کوه، خپه کېږه مه، زما د وطن د ځینو خلګو جنسي خواهشات لکه: د دوبي په سره ګرمي، ویړه دښته او ټکڼه غرمه کې د جل وهلي مساپر تندې اخیستي دي.
سحرګلې! ته ګیله مه کوه، خپه کېږه مه، زما د وطن د ځینو خلګو جنسي خواهشات لکه: د تورې شپې لار ورکی نابینا چې هر ځای یې لاس ولګیده، سرپه نه کوي.
سحرګلې! ستا په نازک وجود په یوه وار د نهو لیونیو سپو حمله لومړی وار نه ده،بلکې په دې وطن کې په وار وار ستا په رنګه نازک بدنونه دغه لیونو سپو داړلي دي.
سحرګلې!
موږ تاته شرمینده یو.
موږ تاته خړمخي یو.
مو وبخښه
لیکوال: حبیب الرحمن تاثیر
د کوټي، پېښور، ږوب، چارسدې او یا نورو سیمو بې پښتو، بې وجدانه او پردي پال پښتانه چې د کشمیریانو، ترکیانو او ځینو نورو پر ویر او غم مرثيې وايي، مظاهرې ورباندې کوي ګټې ورباندې کوي، نن دي د خپل ورور په وژلو هم خوابده کړي، مظاهرې دي وکړي، ګرم ته دي د ګرم ګوته ونیسي او میدان ته دي راووزي.
هغه قامپرستان چې پاکستاني اسټبلشمنټ یې پر مرۍ پښه ورایښې او یواځې د نلکۍ، اوبو، پلچکونو، بندو شناخت کارډونو تر مسلو یې محدود کړي هغه دي نور د پښتنو او بلوڅو د نسل کوشۍ په ځانګړې توګه د هغوی د ځوان او د تعلیم یافته نسل د وژنې د مخنیوی لاره خپله کړي، غدار دي سي او بغاوت دي وکړي، د کامپرستۍ په نوم دی نور د خپلو هیوادوالو ضمیر وژنه، غیرت وژنه او افغانیت وژنه بس کړي.
هغه مذهبي ډلې چې ځان د اسلام ټیکداران بولي او په ژوند، نصاب او دونیا کې د جهاد پیلتې دودوي، کشمیر، بوسنیا، چیچنیا او افغانستان ته مجاهدین لیږي هغه دي د روانې دومخې جګړې، د ښکاره کولو له پاره ږغ پورته کړي، ولې دوی نه دي خبر چې په بلوچستان کې انسان وژنه چا پیل کړې ده؟، څوک یې کوي، ولې یې کوي؟ د خلګو ولس او خپلو کارکنانو پر سترګو غوړولې تورې پټۍ دي نورې ورڅخه لرې کړي، نور دی له دا مقدس نوم څخه ګټه نه پورته کوي.
راپور: حبیب الرحمن تاثیر
إنّا لله وإنّا إليهِ رَاجعُون دا د خدای تعالی د سپیڅلي کتاب هغه مقدس دوعایه ایات دی چې د نړۍ ټول مسلمانان په ځانګړې توګه افغانان یې د خپلو هیوادوالو په مرګ هره ورځ د ورځې څو ځله وايي:
خو د تیرې جمعې په ورځ افغانانو، د ځینو سندرو، ټپو، شعري بیتونو او د نظم د ټوټو ترڅنګ دغه ایات د یوه داسې شخصیت په حواله په زرګونو ځله تقرار کړ چې د پښتو، هندي او پارسي موسیقي په دونیا کې یو لوی نوم لري، ډاکټرمحمدصادق فطرت چې موږ او تاسو یې د ناشناس په نوم پیژنو.
د ډاکټر ناشناس د مرګ خبر افغانانو په سوشل میډیا کې لکه د ځنګل اور خپور کړ، خو نه یې مرجع مالومه وه، نه یې منبع، چا ویل دوی ویل، خو په دوی کې د هیواد د معتبرو ژورنالیستانو ترڅنګ لوی مدني فعالان او نوموړي لیکوالان هم ورګډ وو، خو ناشناس د خپل مرګ خبر له رسنیو سره په مرکو کې رد کړ او دا یې له وخته وړاندې خبره وبلله.
ځوان لیکوال او شاعر وحیدالله جمعه زاده وايي دا ډول شیان خپرول د خبریالانو هڅې تر پوښتنې لاندې راولي باید دوله له احتیاط څخه کار واخلي.
په افغانستان کې د خواله رسنیو په ډیری کارکوونکیو دا پړه وراچول کیږي چې د نوم د ګټلو، د پردیو د ګټو له باره د خلګو د ذهنونو د مخشوشولو او یا هم د راپور له وصولو څخه د غړولو په موخه له رسنیو څخه ناسم کار اخلي، په غزني کې د خبریالانو د ټولنې مشر محمدعارف نوري دا ډول کار تروریم برخه ګڼي او وايي: ژوندی مثال یې هم د ناشناس د مرګ خبر خپرول دي.
دا چې په افغاني ټولنه کې په سوشل میدیا کې د سیاسي شخصیتونو، خبریالانو، سندرغاړو او ځینو پیژندل سویو څیرو په نومونو په سلګونو پاڼې جوړې سوې دي نو په غزني کې د شمشاد ټلویزیون خبریال محمدابراهیم امیر افغانان باید له دغه رسنیو څخه هغه ډول استعفاده وکړي لکه نوره نړۍ چې ورڅخه ګټمنه کیږي.
د ډاکټرمحمدصادق فطرت ناشناس د مرګ دروغژنه خبر په داسې حال کې په سوشل میډیا کې خپریږي چې تر دې وړاندې هم دغه افغانانو په خپلو انټرنیټي پاڼو او ټولنیزو رسنیو کې د زرڅانګې، خیال محمد او استاد ګلزمان ترڅنګ ډیری نور سندرغاړي په څو ځله مړه کړي او بیا یې ژوندي کړي دی.
راپور: حبیب الرحمن تاثیر
په غزني کې مدني فعالان، خبریالان او د ښخو د حقونو مدافعین وايي چې: په دغه ولایت کې د ښځو په وړاندې په تاو تریخوالي کې زیاتوالی راغلی دی، چې له امله یې ډیر ښځې ځوریږي.
هغوی زیاتوي: ترڅو پورې چې مېرمنې د ژوندپه هر ډګر کې د ږغ پورته کولو له پاره راوتلې نه وي، تر هغې پورې به ورباندې همدا ډول تشدد او تېرى کېږي.
دوی وايي د ناسمو رواجونو او دودونو له امله د خواښې، خسر، وسله والو او محلي پولیسو له لورې دغه میرمنې په بیلا بیلو پلمو ځوریږی، لیکواله او خبریاله سرینا احساس وايي: په دغه ولایت کې ښځې نه شي کولای چې خپلواک ژوند وکړي.
څنګه چې د ټولنې په جوړولو او پر ښځو د تشدد او تیري د مخنیوي له پاره د ښځو کردار بېخي اړين بلل کیږي، د سکینې په نو یوه میرمنه وايي: ترڅو پورې چې میرمنې د خپل حق د غوښتلو په موخه نه وي راوتلې تر هغې پورې حق نه سي ترلاسه کولای او داسې تشدد به ورباندې کیږي.
د عايشې درانۍ په نوم یوه میرمن وايي: څه وخت چې مېرمنې د خپلو حقونو د ترلاسه کولو له پاره ږغ پورته کړي، هله نو بيا دوى دغه نعمت څخه برخمنې کېدى شي، دا وايي: په دولتي محکمو، په خيريه موسيسو او نورو دې په وړ ځايونو کې چې کومې مېرمنې کار کوي هغه بايد د اولسي مېرمنو د راپورته کولو او له ځان سره د ملګري کولو له پاره لستوڼي راونغاړي.
دا چې ځينې مېرمنې دا باور ورکوي چې: د سړو له مرستې پرته د مېرمنو او د مرمنيو له مرستې پرته د ټولنې پرمختګ ناشونى بلل کېږي، نو د علاوالدين یو کس وايي: د مېرمنو په حقونو او د هغوى په اړتيا باندې تر سړو مېرمنې ښې خبرې او پوهېږي، نو ښځې ورباندې د تشدد خلاف غږ پورته کړي.
دا چې په ځينو ځايونو او سيمو کې د مېرمنو کار نه کول او په ټولنه کې د هغوى ميدان ته نه راوتل په غيرت او قامي وقار پورې تړلې مسله ګڼل کېږي، نو ځينې هغه مېرمنې چې د ښځو د پرمختګ او ښه راتلونکي له پاره کار کوي وايي: که دغه مېرمنې همدا ډول په کور پاته شي نو راتلونکى به يې تياره او ژوند به يې ستونځمن وي.
راپور: حبیب الرحمن تاثیر
ډیری کسان وايي: په غزني او شاوخوا سیمو کې ځوانانو له زیاتره مشکلاتو پرته هم زدکړو ته مخه کړې ده او دغه ځوانان فکر کوي چې له زدکړو پرته د ابادۍ او شیرازۍ بله لاره نه ترسترګو کیږي.
دوی وايي ځوانان په دې پوهه شوي دي چې له تعلیم څخه پرته بل شی د وطن اقتصادي، ژبني، مذهبي او هر اړخیزې ستونځې نه شي هوارولای.
د قاضیي حبیب په نوم یو ځوان وايي: که څه هم چې د ښوونې او روزنې وزارت هغه زمینه نه ده ورته برابره کړې چې لازمه ده خو بیا هم ځوانانو زدکړو ته پام اړولی دی.
که قاضي د معارف ناسم چلند د ځوانانو ضایع کول ګڼي، خو خیال محمد زماني وايي له دې پرته هم افغان ځوانانو دا محسوس کړې ده چې له تعلیم څخه پرته له جګړو او خپل منځیو ستونځو وتل ناشونی کار دی.
افغانستان په ځانګړې توګه غزنی او ځنګلوري ولایتونه چې وګړي یې له فکر او غریبۍ څخه کړیږي، نو سلام افغان وايي: خلګ پوه سوي دي چې له ناخوالو، فکر او غریبۍ څخه د وتلو یواځینۍ لاره تعلیم ده چې خلګو ته نجات ورکولی سي.
څنګه چې زدکړې د خلګو له پاره بنیادي شی ګڼل کیږی، نو مرتضی وردګ، وايي: زدکړې دي چې د انسانانو ټولې ستونځې هوارولی شي، نو ځکه ځوانانو ته ورته پام اړولی دی.
دا په داسې حال کې ده چې لا هم په غزني او ځینو نورو ولایتونو کې د جګړو او ناامنیو له امله د هلکانو په سلګونه ښوونځي تړلي پاته دي، خو د نجونو په سلو کې بیخي لږ فیصدي یې ترسترګو کیږي، چې د دغه جګړو او ناامینو ترڅنګ یې ناسم رواجونه هم لامل بلل کیږی.