لیکنه: حبیب الرحمن تاثیر

دا چې په اوسني وخت کې په افغانستان کې کابـو تر شپېتو زیات په سلو کې وګـړي یې ځوانان دي او دغه ځوانان د هیواد په ابادولو او جوړولو کې یو ښه کردار ترسره کولی شي، نو ډیری د نظر خاوندان وايي چې: ځوانانو ته په ټولنه کې د پرېکړو او تصمیم نیونې ازادي وربخښل هغه څه ګڼل کېږي چې ټولنه ورسره جوړېدی شي، دغه د نظر خاوندان غوښتنه کوي چې مشرانو ته د درناوي ترڅنګ دي ځوانان په سیاسي، اجتماعي، ټولیزه او هر اړخیزه توګه په ټولنه کې په تصمیم نیونه او مثبتو پرېکړو کولو لاس پورې کړي او مشران دي د دغې تصمیم نیونې ازادي ورکړي او ملاتړ دي یې وکړي.

په غزني کې د سرې میاشتې ځوان ریئس سمیع الله صدیق وايي: «ځوانانو ته د پرېکړو او تصمیم نیونې ازادي وربخښل تر ټولو مهمه خبره ده، که څه هم زموږ په ټولنه کې متعاسفانه ځوانانو ته هغه د رشت اجازه ډیری وخت نه ورکول کیږي چې د خپل فکر او خپل عمل په خپله باندې تصمیم ونیسي، ولې زما په فکر تر یوې انداز باید انډول به نظر کې ونیول شي، د صدیق په خبره: دا چې زموږ ټولنه یوه کلتوري او رواجي ټولنه ده که څه هم ځوانان هغه استعداد لري چې پرېکړې وکړي او یا تصمیمونه ونیسي، خو بیا هم چندان اجازه نه ورکول کیږي او د ځینو دودنو او رواجونو له امله چې زموږ په ټولنه کې رواج دي د هغې له امله دوی ځای قید احساسوي، خو که د تصمیم نیونې اجازه ورکړل شي ځوانان دغه ټولنه ښه مهارولی او پرمخ بېولی شي، د سمیع الله صدیق په وینا په ښاري او نیمه ښاري سیمو کې اوس ځوانان د تصمیم نیونې او پرېکړو کولو په برخه کې چې کوم کارونه کړي ښه ځلیدلي دي».

څنګه چې له ځوانانو څخه په ټولنه کې هم خپل او هم د ټولنې د نورو وکړیو د حقوقو د درناوي پیژندني او د همدې حقوقو په نظر کې له نیولو سره سره د ټولنې له افرادو سره د ښه چال چلند غوښتنه کېږي، نو ځوانه خبریاله سپوږمۍ غفاري هم وايي: «ځوانان په اوس وخت کې د ټولنې ناخوالې او د ستونځو حل ښه درک کولی شي، ځکه چې زیاته برخه یې تعلیم یافته شوې ده، خدیجه زیاتوي: تعلیم یافته قشر ته د ټولنې او د تولنې د خلګو تصمیم نیونه او د هغوی په اړه مثبتې پرېکړې کول او د تصمیم نیونې ازادي ورکول یو ښه کار او د وخت اړتیا ده».

دا چې په افغانستان کې په تیرو او روانو خپلمنځي جګړو کې د ځوانانو زیاته برخه قرباني شوې ده، نو په غزني کې د (همت بنسټ) په نوم د یوې خیریه ټولنې مشر قدرت الله نرمیوال وايي: «دا چې زموږ ټولنه دودیزه ټوله ده او هر څه له پخوا څخه راپاته دي او موږ هم د هغوی پر نقل او قول پر مخ روان یو او نه غواړو چې زموږ په ژوند کې افتکار راشي، نو د دغې یو عمده دلیل دی چې ځوانان په تصمیم نیونه او پرېکړو کولو کې نه ورشریکول کیږي او یا د تصمیم نیوې ازادي نه ورکول کیږي، چې یو ځوان په خپل کور، کلي، کورنۍ او ټولنه کې کوم مسئولیتونه لري چې په هغوی ځان پوهه کړي او په کاري برخه کې هم او د ستونځو د لري کولو په برخه کې د تصمیم نیونې او پرېکړې کولو ازادي ورکړل شي بیا نو دغه د ټولنې مسوولیتونه په ښه توګه سرته رسولی شي، د قدرت الله نرمیوال په خبره: تر څو پورې چې ځوانانو د تصمیم نیونې او پرېکړو کولو په برخه کې پوره ونډه نه وي اخیستې همدا ډول به هیواد به ستونځو کې راګیر او ناخوالې به شتون لري».

څنګه چې ځوانان په حقیقت کی د یوې ټولنې کارنده، رښتینی، غښتلی ځواک او بېسارې پانګه بلل کیږی، نو د ملالۍ په نوم یوه پېغله وايي: «موږ په دې پوهيږو چې هر وګړى د خپلې ټولنې د پرمختګ په لاره کې دروند مسؤليت لري، چې څرنګه کولاى شي دغه وروسته پاتې ټولنه چې له هر ډول پرمختګونو څخه بې برخې ده او په څه ډول موږ توانېدلى شو چې دغه مسؤلیت په ښه توګه ترسره کړو او په ټولنه کې یو مثبت بدلون ووینو، نو تر شا به یې یو مثیت تصمیم وي چې دغه تصمیم به ځوانان نیسي، نو که په هیواد کې ځوانانو ته د تصمیم نیونې او پرېکړو کولول ازادي ورکړل شي، دا به د پرمختګ پر لور یو لوی ګام وي».

دا چې ویل کېږي ځوانان په اوسني وخت کې د نړۍ له ضرورتونو، تقاضو او پرمختګونو سره سم سفر کوي، نو په غزني کې د کلیوال ملګري ټولنې ریس انعام الله ګوهر هم په دې اند دی او وايي چې ځوانانو ته د تصمیم نیونې او پرېکړو کولو ازادي ورکول د وخت اړتیا ده، د ګوهر په خبره: « ځوانان د ټولنې ډیر مهم قشر تشکیلوي، چې د انرژۍ څخه یې که سالمه ګټه پورته شي، نو د هیواد په ابادۍ، سوکالۍ او پرمختیا کې به رغنده رول ولوبوي، خو که د همدې ځوانانو د انرژۍ څخه منفي ګټه پورته شي، لکه څنګه چې اوس مهال زموږ په هیواد کې تر ډیره بریده کیږي نو دا کار به ټولنه یو منفي لوري ته بیايي، ځوانانو ته ضرورت دی چې د تصمیم نیونې او پرېکړو په برخه ازادي ورکړل شي».

له دې څخه پرته ډیری خلګ په اوسني وخت کې په دې نظر دي چې د مشرانو د نظریو او مشورو د قدر کولو ترڅنګ باید ځوانان هم په تصمیم نیونه او ځوانانو ته د تصمیم نیونې او پرېکړو کولو له ازادي وربخښلو سره په ټولنه کې مثبت بدلونونه را منځ ته کیدی شي، ځکه چې روشنفکره او استعدالرونکي ځوانان تل په دې لټه کې وي چې د خپلې ځوانې انرژۍ په مرسته ټولنه، هېواد او سيمه له ستونځو او ناخوالو څخه خلاصه کړي، دوی وايي که چیرې هم ځوانانو ته په ټولنه کې د پرېکړو او تصمیم نیونې ازادي ورونه بخښل همداسې په ټولنه په ستونځو کې پاته وي.